Uzay Rüzgarları Saniyede 50 Bin Km Hıza Ulaşıyor
Uzay rüzgarları, içerisinde Erciyes Üniversitesi‘nden Yrd. Doç. Dr. Nurten Filiz Ak‘ın da bulunduğu bir grup astronom tarafından keşfedildi. Çalışmalarını Monthly Notices of the Royal Astronomical Society üzerinden yayımlayan araştırma grubu, bu rüzgarların bir kara deliğin yakınlarında tespit edildiğini belirtti. Ayrıca York Üniversitesi‘nden astronom Jesse Rogerson, ışık hızının beşte biri hızındaki bu rüzgarlardan daha hızlı rüzgarların da olabileceğini ifade etti.
Uzay rüzgarları Dünya’da hissedilen rüzgarlardan farklı olarak sıcaklık ve basınç sonucu oluşmaz, ultraviyole ışınlar tarafından sürüklenen maddelerden oluşurlar. Bu rüzgarların kaynağı ise etrafındaki materyal topluluğu ile birlikte kuasar olarak adlandırılan süper kütleli kara delikler.
Kuasar adı verilen ve evrenin en parlak cisimleri olarak bilinen bu kara delikler ilk kez 1960’lı yıllarda keşfedilmiştir. Güneş’ten milyarlarca kat daha fazla kütleye sahip bu cisimler evrenin en genç, en hareketli dönemlerinde oluştuğu düşünülüyor.
Astronomlar rüzgarların tespiti için Sloan Digital Sky Survey tarafından toplanmış kuasar verilerini kullandılar. Kuasarların etrafındaki hareketliliği mor-ötesi ışınımlar yardımıyla analiz eden araştırmacılar yaklaşık 300 adet aday rüzgarı keşfettiler. Bu aday rüzgarlar arasından seçilen en önemli 100 rüzgar Hawaii ve Şili’de bulunan gözlemevlerinde incelendi.
Bu rüzgarların oluşumu ve kara delikler üzerine yapılan çalışmada Kanada York Üniversitesi’nden Dr. Jesse Rogerson, Dr. Patrick Hall, Dr. Paola Hidalgo, Dr. Patrik Pirkola ve Pensilvanya Eyalet Üniversitesi’nden Dr. W. Niel Brandt ile beraber Erciyes Üniversitesi’nden Yrd. Doç Dr. Nurten Filiz Ak da yer aldı. Ayrıca araştırmanın Kanada Temel Bilimler ve Mühendislik Araştırma Konseyi, ABD Ulusal Bilim Fonu ile Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu tarafından da desteklendiğini belirten Yrd. Doç. Dr. Nurten Filiz Ak şu ifadeleri de kullandı:
“Bu kara delikler güneşin kütlesinden birkaç milyar kat daha büyük bir kütleye sahipler. Etraflarındaki, yeterince yakında bulunan her şeyi yutabiliyorlar. Bu yutma süreci de tıpkı 1-2 yaşında bir çocuğun kendi kendine yemek yemesine benziyor; tabağındakilerden çoğu etrafa saçılırken, az bir kısmı midesine gidiyor. Kuasarlar da etraflarındaki maddeleri yutarken güçlü rüzgarlar oluşuyor ve bu rüzgarlar sayesinde maddenin bir kısmını etrafa saçıyorlar. Biz de bu rüzgarları inceleyerek kara delikleri anlamaya çalışıyoruz. Bu kuasarda şimdiye kadarki en hızlı rüzgarı keşfettik. Ayrıca çok daha yavaş olan bir başka rüzgarın da yeni oluştuğunu gözlemledik. Yeni oluşan rüzgarın hızı yaklaşık saatte 140 milyon kilometre. Daha sonra neler olacağını görmek için bu kuasarı gözlemeye devam edeceğiz.”
Kaynak:
https://goo.gl/Lj4RZs (Cihan Haber Ajansı)
