Bir Profesyonelin Gözünden Covid19’un Biyopsikososyal Etkileri

Hepimizin bildiği gibi 2019 yılının sonlarında Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan Covid19 pandemisi tüm dünyayı etkisi altına aldı. Hastalığın artıp azalan seyri, gün geçtikçe üzerimizdeki etkilerini de değiştirdi. Hastalığın başlangıç döneminde Covid19 tüm dünyada büyük panik yarattı ve bir anda sağlığımıza daha çok dikkat eder olduk. Sağlığımıza dikkat ederken aslında bazı kazanımlar da elde ettik.

DSÖ, sağlığın tanımını sadece hastalık ya da sakatlığın olmaması değil aynı zamanda biyopsikososyal açıdan tam bir iyilik hali olarak yapar. Pandemi sebebiyle biyolojik sağlığımız bozuldu. Koronavirüsü covid pnömonisine dönüşen hastalarda öldürücü oldu ve öldürücü olmayan durumlarda da en az covid pnömonisi kadar panik yarattı. İnsanlar evlere kapanmakla aslında en büyük korkularıyla yüzleştiler. Bazıları  için bu ölümcül bir deneyim olarak yaşandı. Sosyalliğe önem veren insanlar bir anda evlere kapanınca neye uğradıklarını şaşırdılar. Sosyal mesafeye dikkat etme konusunda uzun süre zorluk yaşadık. Hele maskelere alışma konusu; trajikomik boyuttaydı. Bazılarımız bu süreci başından beri gayet iyi yönetirken geçmişte ve covid süresince sağlığına dikkat etmeyenler ne yazık ki aramızdan ayrıldı.

Pandemi her ne kadar dünyamızı olumsuz etkilemiş gibi görünse de belki de bazıları için bazı olumlu alışkanlıklar edinme konusunda bir fırsat oldu. Evlerde kaldığımız günlerde erken uyuma ve erken uyanma alışkanlığı kazandık. Beslenmemize daha fazla dikkat etmeye başladık. Ailemizle daha fazla ve kaliteli vakit geçirdik. Aile bağlarımız güçlendi. Spora yöneldik. Kimilerimiz kilo verdi. Pandemiden olumlu anlamda faydalananlar da oldu ve aslında pandemi biyopsikososyal yönden sağlıklı olma potansiyeli olan insanların içindeki gücü açığa çıkardı bir bakıma.

Yasakların kalkmaya başladığı ve pandeminin etkisinin azaldığı şu günlerde yeniden normal yaşantımıza dönmek durumundayız. Pandemi öncesine göre pandemi sonrası, edindiği tecrübeleri kullanmak isteyenler için gayet güzel olacak diye düşünüyorum. Pandemi her ne kadar bizi olumsuz etkilemiş olsa da bir silkinme gerekiyordu insanlığa. Covid19, doğayı hunharca katleden biz insanlara sert bir tokat gibi indi ve akıllanmayı tercih edenler için büyük bir ders oldu. Bundan sonra ne olur bilmiyoruz ama pandemi öncesine çok da kolay dönemeyeceğimiz ortada.

Pandemi canımızı yaktı ve bizi büyüttü. Ruhen olgunlaştırdı. Bedenen güçlendirdi. Kişiler arası ilişkileri artırdı. Tek başınalığı öğretti. Pandeminin de her şeyde olduğu gibi biyopsikososyal anlamda da etkileri oldu. Önemli olan, pandemide ne yaptığımız ve pandemiden sonra ne yapacağımız. Biz akıllı varlıklarız ve eskiye dönmeyeceğimize dair inancım tam.

Yazıda Kullanılan Kavramlara Dair;

Biyopsikososyal Yaklaşım: Biyolojik, psikolojik ve sosyolojik etkenlerin harmanlanarak; hepsinin birleştirildiği noktada insan sağlığının tanımlandığı model. Bu yaklaşımda vakaların biyolojik tek bir nedene değil, insanın sosyolojik çevresi ve psikolojik durumunun da dahil olduğu birden fazla etkene dayandığı kabul edilir.

Pnömöni: Zatürre.

Pandemi: Bir veya birden fazla kıtaya, hatta tüm Dünya’ya yayılmış salgın hastalık.

Epidemi: Kısa sürede çok fazla sayıda insana yayılmış salgın hastalık.